L'architecture, joyau bruxellois

Writer // Louise Van Reeth - Photography // Jean-Paul Remy

Que serait Bruxelles sans sa riche architecture, qui façonne ses rues et en fait une capitale teintée de style et d’audace esthétique ? À travers les époques, les architectes s’y sont exprimés avec inventivité et modernité pour laisser apparaître une architecture bigarrée et diversifiée, dont on ne peut que s’émerveiller aujourd’hui !

L’art nouveau

L’art nouveau, qui se développa principalement entre 1892 et 1914, est un courant artistique d’une grande variété, dont de nombreux exemples embellissent les rues de Bruxelles. L’Hôtel Tassel, première construction art nouveau dans la capitale, fut réalisé en 1893 par Victor Horta. Pour découvrir toute la splendeur de ce style né de la révolution industrielle, faisons le détour par la Maison Cauchie, l’ancien magasin « Old England » — aujourd’hui Musée des Instruments de Musique —, l’Hôtel Solvay ou encore la Maison Autrique. Du 8 au 16 octobre 2022, rendez-vous au festival Artonov, dont l’objectif est de générer une convergence entre les arts vivants, les arts visuels et l’architecture. À travers une dizaine de spectacles, il fait revivre autrement les lieux art nouveau et magnifie l’ordinaire en donnant un nouveau regard sur la ville. Et pour percer le mystère de ces somptueuses façades, Brussels Explore propose toute l’année des visites guidées d’hôtels de maitres art nouveau.

Le modernisme

Développé à partir des années 20, le modernisme tourne le dos aux traditions architecturales du passé, rejette toute ornementation et privilégie la fonction. On y découvre un jeu de volumes et de surfaces grâce à de nouveaux matériaux. C’est à la même époque que se développent les nombreuses cités-jardins que renferme Bruxelles, comme celle du Kapelleveld à Woluwe-Saint-Lambert, symbole de l’émancipation des travailleurs. Citons aussi l’ancienne Maison de la Radio à Flagey et de nombreuses maisons privées dont Uccle offre un très beau panel. La Maison des Terrasses de Raphaël Delville, la Maison de Verre et quelques beaux exemplaires d’architecture dite « paquebot » émaillent ses rues.

Le brutalisme

Le brutalisme se définit comme un mouvement social et artistique audacieux qui a connu son apogée entre 1950 et 1980. Longtemps décriés, son design répétitif, sa géométrie minimaliste et son utilisation de matériaux dits « bruts », tels que le béton, ont aujourd’hui le vent en poupe. Les amateurs du genre ne doivent manquer sous aucun prétexte l’ancien siège de la CBR, avec ses iconiques fenêtres ovales aux vitres cuivrées. Autre bel exemple, le Bâtiment Marais, occupé par les bureaux de BNP Paribas. Ce bâtiment brutaliste, construit en 1973 par l’architecte Marcel Lambrichs, se distingue par sa façade et son jeu formel original autour d’un motif en Y.

Dans un autre style, mais tout aussi passionnant, le Design Museum propose, dès le 12 octobre, l’exposition « On Display. Designing the shop experience » mettant en avant le design des boutiques et la manière dont il façonne notre paysage urbain et imprègne la culture populaire. En combinant petite échelle et caractère éphémère, la boutique se révèle un terrain favorable à l’expérimentation et à l’expression de la modernité. Plus qu’un simple lieu, le commerce de détail est un marqueur social et un espace d’innovation.

Enfin, du 15 au 23 octobre 2022, rendez-vous pour l’archiweek « Bruxelles la mi(en)ne ––  Mijn Brussel –– Brussels is mine », organisée par urban.brussels. Au programme : visites guidées de réalisations contemporaines, portes ouvertes de bureaux d’architecture, colloques, workshops, conférences et expositions gratuites.

Cet automne, flânons dans les rues de Bruxelles, pour y porter un regard neuf et voyager dans notre propre ville !

Architectuur, de parel van Brussel.

Wat zou Brussel zijn zonder haar rijke architectuur die haar straten vormgeeft en haar tot een hoofdstad met stijl en esthetisch lef maakt? Door de eeuwen heen hebben architecten met inventiviteit en moderniteit gezorgd voor een kleurrijke en gediversifieerde architectuur, waar we ons vandaag de dag alleen maar over kunnen verwonderen!

De art nouveau

De art nouveau ontwikkelde zich met name tussen 1892 en 1914 en is een artistieke stroming van grote diversiteit waarvan vele voorbeelden de straten van Brussel sieren. Het Hotel Tassel was het eerste art nouveau-gebouw in de hoofdstad en werd in 1893 gebouwd door Victor Horta. Wil je alle pracht en praal van deze uit de industriële revolutie voortgekomen stijl ontdekken, maak dan een rondje langs het Cauchiehuis, de voormalige winkel ‘Old England’ (nu het Muziekinstrumentenmuseum), het Hotel Solvay of het Autrique-huis. Van 8 tot 16 oktober 2022 brengt het Artonov-festival de levende kunsten, de beeldende kunst en de architectuur samen. Via een tiental voorstellingen worden art nouveau-plaatsen op een andere manier tot leven gebracht en wordt het alledaagse vergroot door een nieuwe kijk op de stad te geven. En voor iedereen die wil weten wat er achter deze weelderige gevels schuilgaat, biedt Brussels Explore het hele jaar door rondleidingen in art nouveau-huizen.

Het modernisme

Het modernisme ontwikkelde zich vanaf de jaren 1920 en keerde zich af van de architectonische tradities uit het verleden. Het verwierp alle versieringen en gaf de voorkeur aan functie. Nieuwe materialen zorgen voor een spel van volumes en oppervlakken. In deze periode ontstonden ook de vele Brusselse tuinwijken, zoals het Kapelleveld in Sint-Lambrechts-Woluwe dat symbool staat voor de emancipatie van de arbeiders. En laten we ook zeker niet het voormalige Flageygebouw (ook bekend als het Radiohuis) vergeten en talrijke particuliere huizen, waarvan Ukkel een zeer mooie selectie heeft. Hier sieren het Maison des Terrasses van Raphaël Delville, het Maison de Verre en enkele mooie voorbeelden van liner-architectuur de straten.

Het brutalisme

Het brutalisme wordt gedefinieerd als een gedurfde sociale en artistieke beweging die haar hoogtepunt bereikte tussen 1950 en 1980. Het werd lang bekritiseerd maar tegenwoordig zijn het ontwerp, de minimalistische geometrie en het gebruik van zogenaamde ‘ruwe’ materialen (zoals beton) populair. Liefhebbers van het genre mogen zeker het voormalige CBR-hoofdkantoor niet missen, met zijn iconische ovale ramen met koperkleurig glas. Een ander mooi voorbeeld is het Marais-gebouw, waar de kantoren van BNP Paribas in zijn gevestigd. Dit brutalistische gebouw is in 1973 gebouwd door de architect Marcel Lambrichs en onderscheidt zich door zijn voorgevel en zijn originele vormenspel rond een Y-vormig motief.

Het Design Museum organiseert de tentoonstelling ‘On Display. Designing the shop experience’, een heel andere stijl maar net zo boeiend. Deze belicht het winkelontwerp en hoe dit ons stedelijk landschap vormgeeft en in onze volkscultuur doordringt. Door de combinatie van de kleinschaligheid en het vergankelijke karakter is de winkel een gunstig werkveld om te experimenteren en de moderniteit tot uitdrukking te laten komen. Een winkel is meer dan gewoon maar een plaats, het heeft een sociale functie en biedt ruimte voor innovatie.

Ten slotte vermelden we nog de archiweek ‘Bruxelles la mi(en)ne – Mijn Brussel -- Brussels is mine’ die van 15 tot 23 oktober 2022 georganiseerd wordt door urban.brussels. Op het programma staan gratis rondleidingen over hedendaagse architectuur, opendeurdagen van architectenbureaus, colloquia, workshops, conferenties en tentoonstellingen.

Laten we deze herfst een wandeling maken door de straten van Brussel en ze eens met andere ogen bekijken, alsof we een reis maken door onze eigen stad!

visit.brussels
www.visit.brussels